Quantcast
Channel: Rupang
Viewing all 25722 articles
Browse latest View live

Ujor ka LRO sha U Chief Secretary, DGP halor ka jingweng dur blei thaw na NIT

$
0
0

Shillong: Hynnin ka sngi, ka Legal Right Observatory (LRO), ka la pynmih ha ka peij jongka ha ka facebook, ba ka la thoh sha U Chief Secretary, Meghalaya, Home Secretary, Meghalaya, Director General of Police, Meghalaya, halor ka jingweng noh ia ka dur blei thaw na ka NIT, Meghalaya Campus.

Ha katei ka jingthoh, kaba ym don ba ai kyrteng satia, la dawa ruh ba dei ban weng lut ia ki dur blei jong ki Khristan ruh, na baroh ki ophis sorkar, na ka bynta ban pyni ia ka dur ka dar, ka bym don jingshah niam jong kino kino ki ophis sorkar.

Ka shithi sha U Chief Secretary bad sha kiwei ki heh sorkar, ka kynnoh ba ki seng jong ki samla pule ha Meghalaya, ki dei kiba la don ba kynshoit ha ki, ba kin don ka jingsngew kyrpang ia ki kynhun niam.

La dawa namarkata ban phah tohkit bad weng lut noh ia baroh ki dur blei jong ki Khristan, kiba don ha ki ophis sorkar bapher bad kumjuh ruh ban ejahar pyrshah ia ka seng Jaintia Students Union (JSU), kaba pynmih ia ka jingsngew iapher niam, lyngba katei ka dur blei thaw bad la dawa ruh ban tohkit halor ka bynta jong ki niam Khristan, kiba kynshoit ia katei ka seng samla pule.

Ka LRO, ka dawa ban leh noh mardor ia katei ka kam, lane kan leit ban ujor mar mar sha ka tnat kam poh iing jong ka sorkar India, ban pynneh ia ka jing laitluid ka jingngeit niam ha ka Jylla Meghalaya.


Buhteng ka sorkar India, ban khang syndon ia ka jing pyndonkam plastik

$
0
0

New Delhi: Ka sorkar India, ka la buhteng shwa ia ka ain, ban khang shi syndon, halor ka jing pyndonkam plastik, kaba ki la pynbna ban pyntrei kam naduh mynta ka sngi balang, ha ka jingrakhe ia ka sngi kha ba 150 jong U Mahatma Gandhi.

Ka jingthmu ban khang shi syndon ia baroh ki jait plastik, kan ktah ia ka ioh ia ka kot jong ka Ri, kaba la don lypa mynta ha ka jinghiar ka kamai kajih kaba jur shi katdei, ong ka khubor.

Haduh mynta la iathuh ba yn nym pat pyn trei kam pura ia ka jingkhang ia ki pela plastik, ki pla plastik, ki pliang plastik, ki bitor rit plastik bad sa kiwei de ki jingsong kiba la sop da ki plastik.

La ong ba ka jingthmu jong ka sorkar India ia mynta ka long ban khanglad ia ka jingbuh bad ka jingthaw ia ki plastik kiba lah ban pyndonkam tang shisien, ki pla bad kiwei, ong U Chandra Kishore Mishra, u heh jong ka tnat Ministry of Environment.

La pynshai ruh ba ka jingthmu jong ka jingrakhe ia ka Swachhata Hi Seva, ka long ban hikai ia ki briew halor ka jingma jong ka plastik, hynrei kam dei pat ban khang shi syndon ia ka jing pyndonkam ia ki plastik.

NRC Assam – Ka Meghalaya ka dei ka Jylla kaba suk tam ban rung

$
0
0

B. Mukhim

Ka National Register of Citizens (NRC) ka dei ka Register lane ka record ha kaba la pynrung ia ka kyrteng jong baroh ki nongshong shnong (Citizens) jong ka ri India. Ia ka NRC la leh nyngkong erh ha ka snem 1951 hadien ka census jong katei ka snem. Hynrei ia ka NRC ym shym la up-date satia ban punrung ia ka kyrteng jong kito kiba hiar pateng ne ia kito kiba la ioh long nong India katkum ki kyndon jong ka Citizens Act, 1955.


Ka jingrung kyrthep ki mynder ri sha kane ka thain ka la sdang naudh ka snem 1950 da ka jingwan tuid jong ki phetwir na East Pakistan hadien ka jingpyn-iakhlad (Partition) ia ka India bad Pakistan. Ha ki snem 1964-65 ka la don biang ka jingwan tuid jong ki na ka daw jong ka jingkulmar ha katei ka ri. Ka jingwan tuid jong ki phetwir na East Pakistan ka la jia ha ka snem 1971 na ka thma ba la tip ruh kum ka Bangladesh Liberation War ha kaba ka India ka la iarap ia ki riew kieng atiar jong katei ka ri ha ka thma jong ki pyrshah ia kaPakistan ban ioh ia ka jinglaitluid .


Katei ka jingrung kyrthep jong ki mynder ri ka la wanrah ia ka jingiakhih beh mynder kaba jur ha ka jylla Assam ha ki snem 1979-1985 hapoh ka jingialam jong ka All Assam Students Union (ASSU) bad ka All Assam Gana Sangram Parishad (AAGSP), ka sorkar ka la khot iakren ia kitei ki seng bad la iasoi ruh ia ka soskular ba la tip kum ka Assam Accord ha ka 15.8.1985 hapdeng ka sorkar Pdeng, ka sorkar jylla bad kitei ki seng. La ia mynjur ba ia kitei la kiba wan rung sha Assam ha ne shuwa ka 24.3.1971 yn ithuh ia ki kum ki nong India hynrei ia kito kiba wan hadien katei ka tarik yn beh noh.
Ia ka jingdawa ban up-date ia ka NRC la leh nyngkong eh da ka AASU ha ka snem 1990. Hynrei kane ka kam la iaid sha khmat hadien ba la shimti ia ka da ka Supreme Court ha ka snem 2013 halor ka Petition ba ka file da ka Assam Public Works (APW), kaba dei kawei na ki seng trei-mon-sngewbha ha katei ka jylla. Ka Supreme Court ka la bthah ia ka sorkar Pdeng bad jylla ban pynkhreh ia ki jingdonkam baroh na ka bynta ban sdang noh ia kane ka kam (NRC Up-date).
Kumta ka jylla Assam ka dei ka jylla kaba nyngkong eh ban up-date ia ka NRC. Ha ka 30 tarik u July, 2018 la pynmih ia ka final draft NRC ha kaba kumba 40 lak na ki 3.29 klur ki nong apply kim shym la don kyrteng ha ka final draft NRC bad ka Supreme Court ka ai lad ia ki ban file complain bad objection. Hynrei don tang 36.27 lak na ki 40 lak kiba la file complain bad ka jingkylli kaba mih namarkata, ka long shano ki la jah noh ki 3.73 lak?. Ha ka 31.8.2019, ka pynmih ia ka final list jong NRC, Assam bad don haduh palat 19 lak ki bym don kyrteng ha kane ka Final List hynrei la ailad pat ia ki, 120 sngi ban challenge ia kane ha khmat ki Foreigners’ Tribunal. Kawei pat ka jingkylli kaba mih hangne ka long hato baroh 19 lak kin leit buhai shnong ha kitei ki Tribunal ne shano kin leit?
Ka Meghalaya ka dei ka jylla kaba suk tam ia kitei ki mynder ri ban rung namar bun ki daw:-

  1. Ka jylla Meghalaya ka don u pud u sam uba jrong bad ka jylla Assam shi lynter ha ka bynta ba shaphang shatei bad sha mihngi. Ki don ruh shibun ki surok bah bad ki surok rit kiba pyniasoh ia kine ki jylla artylli.
  2. Ka jylla Meghalaya ka don ia ka Infiltration Branch jong ka tnad pulit bad ka la buh ruh bun tylli ki Infiltration Check Gate na ka bynta ban khanglad ia ka jingrung tuh jong ki mynder-ri bad kane ka long katkum ki kyndon jong ka Foreigner’s Act, 1946. Hynrei kumba ka paw na ki kotkhubor, kine ki Infiltration Check gate ki long kiba lait lan namar ba, da ki hajar ngut ki mynder ri la ioh ban kem da ki seng bhalang ha kylleng ki jaka na ka daw ba kim don ia ki kot ki sla kiba biang ban pynshisha ba ki dei ki nong India.
  3. Ka jingbym don jong ka ILP system ka la pynlah ia ki mynder ri ban rung tuh sha ka jylla Meghalaya da kaba ia shong lang ha kijuh ki kali bad ki nong India. Ka jingwan jong ki nong jngoh kai pyrthei ka long da ki spah kali shi sngi bad kane ka buh jingeh ia ki pulit ha ki Infiltration Check-gate, iano ban check bad iano ban pyllait. Lada la don ka ILP system pat, ka checking jong ki tang ia ki ILP Permit na baroh ki bar-jylla ka la biang ban ioh kem ia ki mynder ri.
  4. Ki don bun ki shnong khappud bad ki jaka sor, ia kiba la buhai shnong da ki para jait para khong jong ki mynder-ri bad kiba lah ruh ban ai jaka rieh ia ki. Kan long kaba eh shibun, namarkata, ban ithuh kino kiba dei ki nong-India bad kino pat ki mynder-ri bad ia kane lah ban leh tang da kaba shim jingkhein thikna ia baroh ki nongshong shnong bad ia kane lah ban leh tang da ki bor sorkar.
  5. Ha ki enrolment-drive ba la leh da ka Election Commission ban pynrung kyrteng thymmai ha ki Electoral Roll, ngi iohi ba ki heh-paid kiba pynrung kyrteng thymmai, kham bun na ki, ki dei kiba la rangbah. Kane ka pynshisha ba ki dei kiba dang shu wan, namar ba kiba la rangbah te, ki la dei ban pynrung kyrteng naduh kham mynshuwa. Kiba pynrung kyrteng thymmai namarkata, kin dei tang kito kiba dang shu kynjoh ia ka 18 snem, lait noh iwei-ar hangne hangtai. Ka Election Commission, ha ka jingsngew jong uba bun balang, kam dei satia ban buh target katno ban pynrung kyrteng thymmai, namar ba, tang ka jingpynsngewthuh paidbah (awareness campaign) ka la biang eh.
    Ngin ia peit khyndiat, kumno ka NRC Assam bad ka jingiohlad jong ki heh-paid ban rung ban mih laitluid sha ka jylla Meghalaya, kan ktah ia ka jaidbynriew rit-paid jong ngi, ia kaba u Myllung Soso u khot ‘Ka jaidbynriew ba tang shi-troh’ bad u la maham ruh ba lada ngim kyndit bynriew noh mynta ‘Ka Umsaw kan tyllep’:-
  6. Ha ka census, 2001, la pyni ba ka jingdon jong ki tribal baroh ha K & J Hills ka long 12,63,655 bad la antad ba u paid 7 trep u don kumba 10 lak tam. Ha ka census 2011, ym shym la ioh ka jingkhein kaba thikna, katno u tribal u don. Hynrei lada shim ba ka jingkiew ha ka jingdon briew jong u paid 7 trep ka long haduh 20% ruh, ka jingdon briew jong u kan poi tang 12 lak tam.
  7. Ha ka 27.8.2019, ngi la ioh ba pule ia ka khubor ba ka jingwan jong ki nongjngoh kai-pyrthei (Tourist) sha ka jylla Meghalaya ha ka snem 2018 ka la palat ia ka 12 lak. Tang ka jingwan jong ki ha katei ka snem ka la iaryngkat bad ka jingdon briew jong ngi.
  8. Ha ka final NRC Assam, don haduh 19 lak lak tam ki bym don kyrteng na ki 329 lak ki nong aply.
  9. Ha ka 24.6.16 pat ngi la ioh ban pule ia ka khubor ba ka jingdon briew jong ka Ri Bangladesh ka long 1589 lak. Ki Hindu ki dei kiba bun briew tam napdeng ki rit-paid ha Bangladesh ki don 170 lak.
  10. Ka jingdon briew jong ka Ri India pat kumba long mynta ka la palat ia ka 1.3 billion (13,700 lak) kane ka mut ba ka jingdon briew jong ngi ha Ri India ka long tang 0.09 %
    Ka jingwan tuid kyrthep jong ki heh-paid, namarkata, ka buh jingma haduh katta katta ia ngi ka jaidbynriew kaba ‘tang shi troh’ (i) na ka jingshah tyllep (ii) ia ka jinglong kyrpang jong ngi bad (iii) ia ka jinglong trai jong ngi halor ka khyndew ka shyiap.
    Ka sorkar Nongwei (Phareng) ka la iohi lypa ia katei ka jingma bad ka la pynjari ia ki artylli ki ain (a) ka BERF 1873 (ILP) bad (b) ka Foreigner’s Act, 1946. Katba ki sorkar lajong pat (Sorkar MUA bad ka sorkar MDA) ki la kyntait ban pyntreikam ia ka ILP bad kim shym la pyntreikam pyrkhing ia ki kyndon jong Foreigner’s Act 1946 la ka long ha kaba talasi-mynder ha ki Infiltration Check-gate ne ha kaba kem bad pynshitom (prosecute) ia ki. Ka sorkar, ha ka jaka ban kem bad pynshitom, ka la shu pynphai kylla noh pynban ia ki sha ki jaka na kaba ki wan. Kine khlem pep kin sa wan na kiwei pat ki lynti.

Ka India, ka dei ka hindu rashtra, ong u heh duh ka RSS

$
0
0

New Delhi: U Mohan Bhagwat, uba dei u heh duh ka Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS), ula kren shai hynnin ka sngi, ba ka India, ka dei ka ‘Hindu rashtra’ lane ka ri jong ki hindu bad ka dei ka bym lah ban pyn kylla da kumwei pat.

U Bhagwat, u kren ia kitei ki kyntien, ha ka jing pyllait paidbah ia ka kot, “RSS, a roadmap for the 21st century”, ba la thoh da U Sunil Ambekar”, uba dei uwei na ki nongialam ba rangah jong ka seng ABVP, kaba dei ka seng kaba don ha ka shatri jong ka RSS.

Bteng ka jingther jur u slap sha Sohra

$
0
0

Shillong: Ka Sohra, ka don ha ka jinghap slap kaba jur ha ki khyndiat sngi ba ladep.

Ha ki 24 kynta ba ladep, ka jinghap slap, ka poi sha ka 90.0 millimetre, katba ha ki 48 kynta ba ladep, ka jinghap slap, ka long 93.0 millimetre.

Kham mynshwa, lah ban pynkynmaw ba ka Sohra, ka ioh mad ia u slap, uba 163.00 millimetre ha ka 11tarik Nailur, katba ha ka 14tarik Nailur, ka ioh ia ka jinghap slap, kaba 252 millimetre.

Ha ki 24 kynta ba ladep, ka jinghap slap ha Shillong, ka long tang 2.8 mm bad kumjuh ha Umiam ruh, ka long tang 1.4 mm.

Ka tnat peit mariang jong ka sorkar India, ka ai jing maham ba ki 24 kynta ki ban wan, kan don ka jingtied pyrthat, ka jingmei leilieh, wat la ka jinghap slap, kan nym da jur than satia.

70 metrik ton, ioh lum plastik ha kylleng ka Jylla, ong U Conrad

$
0
0

Shillong: U Myntri rangbah ka jylla u Conrad K Sangma mynta ka sngi u la leit buh syntiew ia u mot jong u kpa ka jait bynriew u Mahatma Gandhi kum ka dak ban pyndon burom ia kane ka sngi kha ba 150 snem ha phyllaw jong ka Main Secretariat Shillong.

Ha ba ai jingkren ha kane ka sngi, u Myntri rangbah u la kyntu ia ki paidbah jong ka jylla baroh kawei ban ialeh pyrshah ia ka jingpyndon kam ia ki plastik, na ka liang jong ka sorkar kala khang ban pyndon kam ia ki kynja plastik ha ki ophis sorkar bad kum juh ia ki bitor um plastik, la long ba kane ka dei ka jingialeh.

U la iathuh ruh ba ha kane ka jingpynkhuid ha kylleng ka jylla baroh kawei mynta ka sngi la ioh lum haduh 70 metrik ton ki plastik .

Hynrei ia kine ki plastic ym ai ban pyndon kam ia ki ha kaba ka sorkar kala don ka jingiakren bad ka kompeni shna pynmih dewbilat ka Dalmia Cement ba kan shim ia ki ha kaba kan pyndon kam ia ki ban pynmih bor ding,u la iathuh.

Ia kane yn leh hapoh ka jingpeit jingkhmih jong ka Meghalaya Pollution Control Board ba ha kane ka jingpyndon kam ia ki plastik kan nym don kano kano ka jingpynjaboh ia ka mariang.

Ha ka jingkren jong u myntri rangbah u la ong ba ha ka por ba dang don ha pdeng ka jingialeh laitluid jong ka Ri, ka la don ka jingkhot hato long ne em kiba la kloi ban aiti iala ka jingim namar ka Ri, mynta ka jingkhot ka long hato long ne em kiba la kloi ban im namar ka ri da kaba leh ia ki kam na ka bynta ka jingmyntoi jong ka Ri.

Pynlong pynkhuid shnong ha Mawsynram, Ribhoi, Shillong

$
0
0
U Bah HM Shangpliang, MLA ka Mawsynram, uba pynkhuid shnong ha Mawsynram

Shillong: Kum shi bynta ban rakhe ia ka jingdap 150 snem ka sngi kha jong u Mahatma Gandhi mynta ka sngi, ka la don ka jingpynkhuid shnong ha kylleng jong ka jylla ban rakhe kyrpang ia kane ka sngi kha jong u kpa ka jaidbynriew U Mahatma Gandhi, ha kaba ki paidbah ruh ki la ia mih ban pynkhuid ia la ki jong ki shnong jong ki.

Ha Mawsynram CHC hapoh ka jingialam jong u MLA u Bah Himalaya Shangpliang ryngkat ki paidbah nongshong shnong ki la pynkhuid ia ki sawdong saw kun jong ka CHC Mawsynram.

Ha Ri Bhoi District District kala don ka jingpynkhuid shnong ha Umsning, ha West Khasi Hills, ha Jaintia Hills bad kum juh ha Garo Hills. Ha kane ka sngi ki paidbah ki la lum ia ki plastic bad ka jingpynkhuid kam dei tang iaki shnong ki thaw hynrei wat ia ki wah ruh kum juh.

Na ka liang ka Sein Jaintia Women’s Wing ka la pynlong ia ka jing pynkhuid ia ki kyntoit shnong ha ryngkat ka jing ia don lang jong ka Dorbar Shnong Lumdiengjri, seng kynthei ka Lama Villa, Qualapatty, Wahthabru, ki khynnah ba pule ha ka BBS College, ki khynnah skul bad ka North Shillong Development Society.

Ha kane ka sngi la ia don ryng kat ruh u MLA jong ka Shillong west u Mohendro Rapsang bad u MLA ka Shillong North u bah Edilbert Nongrum, u MDC jong ka Mawkhar pynthorumkhrah u bah Pynshngainlang N.Syiem.

Ha kane ka sngi na ka liang jong ka Saindur kompeni Private Limited kaba pyniaid iew ia ki pla organic bag, ka la pynlong ia ka jingpynshai paidbah halor kine ki pla, ha kaba u MLA u bah Adelbert Nongrum bad u bah PN Syiem Chairman jong ka KHADC u la ia don lang.

 

Ka rep ka riang, ha ka juk mynta

$
0
0

Da U Bah Philip Marwein

Kumba ngi la tip 80 na ka 100 jong ki nongshonshnong jong ka jylla ki dei ki nongrep bad ka ioh ka kot jong ka jylla ka shong ha kine ki nongrep.

Lada ki nongrep ki khlain ha ka ioh ka kot ka jylla ruh ka khlain ha ka ioh ka kot hynrei, lada ka ioh ka kot jong ki ka tlot ka ioh ka kot jong ka jylla ruh ka tlot. Ban shu shim kyllum ia ki nongrep baroh bun na ki, ki dang tlot bha ha ka kamai kajih tangba kim lah ban ieh ia ka rep namar kam don da kawei pat ka lad kamai. Bun na ki katba nang rep shu iasyrdep katba ioh ei. Ka daw jong kane ka dei ba kim don ka khyndew lajong bad kim don ka seng ka dang kaba biang ban pynheh ia ka rep kaba ki trei. Ia ka jaka rep ki shu rep wai bad ka baiwai ruh ka rem haduh katta katta, ka shitom ia ki ban pynmih. Nalorkata ruh ia ki mar-rep jong ki la thied tad dor ha iew ha hat lane la khniot dor palat da ki nongkhaii pateng. Ym dei tang katta ki nongrep ki shitom peisa ban thied symbai, sboh bad ki shem jynjar ban ai bylla namarba kim don ka seng ka dang kaba biang. Kumta shu tyllun shi tyllun hajuh shi hajuh. Na ka bynta kito ki nongrep kiba don khyndew lajong ban rep te ki la lait na ka baiwai, hynrei ka shong pat ha ka seng ka dang ba ki don, namarba ka kam rep ka ktah bun jait bun rukom. Kaba ki nongrep ki donkam palat ha ka juk mynta bad wat ha ka juk mynshuwa ruh ka long kine harum:

  1. Ki donkam ban don ka jingkoit jingkhiah namar khlem ka jingkoit jingkhiah kim lah ban trei ban ktah bad ban rep, namar ka rep ka don donkam palat ia ka bor met.
  2. Ki donkam ban don bun ngut ban rep, namar lada rep tang marwei ym lah ban rep shibun bad ka jingphoida ruh ka mih tang khyndiat eh.
  3. Ki donkam ia ki buit rep kiba thymmai. Namar lada pyndonkam da kijuh shi kijuh ki buit rim ka jingmih phoida ruh ka duna bha bad na ka bynta kane ki donkam ban ioh buit bad na kiwei kiwei ki para nongrep bad ki donkam ia ka training ha ki buit thymmai.
  4. Ki donkam ban don ka khyndew lajong ban rep. Sngewsih ban ong ba bun na ki nongrep kim don khyndew lajong hynrei ki shu rep wai ia ka khyndew jong kiwei. Kam don ka jingsngew trai bad ki shongsyier ioh ki trai khyndew kin beh noh ia ki na ka jaka rep haba ym lah ban siew baiwai. Namar kam dei ka khyndew lajong kam don ka jingsngew trai bad kam don ka jingsumar bha ia ka khyndew. Ka khyndew ka kham seisoh lada ka don ka jingsumar bha ia ka.
  5. Ki nongrep ki donkam ia ka seng ka dang ban rep namar hab ban pynlut shibun kiei kiei, khamtam ban thied symbai bad sboh kiba long kiba remdor bha, nangta hab ban ai bylla, kane ruh ka long kaba remdor bha ha ka juk mynta. Nangta hab ban thied ia ki dawai pyniap khniang kiba bam ia ki jingthung bad kane ruh ka long kaba remdor shibun.Ynda la dei ka por pyniaid iew ia ki mar-rep pat ka dor ka tad ka long kumba shu leit die tad die ur khlem mih shuh ia ka bai pynlut baroh.
  6. Ki nongrep ki donkam ia ka iew kaba jan bad kaba suk ban pynpoi ia ki mar-rep bad ki donkam ia ka iew kaba bitdor ban lah ban kham pyniaid iew ban dup mih phoida bad ban iohnong nalor baroh ki jingpynlut. Ki donkam ruh ia ki iew ban ioh shalan shabar ban kham lah dor.
  7. Ki nongrep ki donkam ruh ia ki kudam khriat ban buh ia ki mar-rep lada kim lah ban pyniaid ha ka por kaba dei bad ha kajuh ka por ki long artat ki lad pynap ia ka dor lada ka dor iew ka tad palat.
  8. Ki nongrep ki donkam ruh ka jingiarap bad jingkyrshan lem na ka liang ka sorkar ha ki bun ki bynta khnang ba da ka jingiatreilang ka sorkar bad ki Nongrep shibun ki jingmyntoi kin wan, khamtam halor ki buit rep thymmai, ki kor ki bor, ka rukom pyniaid iew ia ki mar-rep, ki dawai bad sboh bad bun kiwei kiwei ki bynta.
  9. Ka juk rep mynta ka donkam ka jingiatreilang bad ka jingiasam lang ia ki buit ki sap ym tang para nongrep hynrei bad kki bor sorkar lem bad ki nongdie nongthied bad nongshalan.
    Ka donkam ka jingiateh lok ba ka iew kan iaid bha bad ha ka dor ka mur ruh.Na ka liang ka sorkar kan long ka nongai ka kti kamon kti kadiang ban iarap lem ia ki nongrep khamtam lei lei ha kane ka juk mynta la mih bun jait bun rukom ki rukom rep. Ym dei shuh tang ka rep ia ki jingthung jingtep hynrei ki la bun ki jait jing rep, kum ka rep tit, rep syntiew, ri jingri babun jait.
    Ka long kaba donkam eh ba ha kane ka juk mynta ki nongrep kin iit barabor ia ki lad bad ki buit thymmai ym ban shu hun tang ban shu leh ia kajuh shi kajuh.

Kynriah shong kyllain myngngor na Mot Kiang Nangbah sha Addl Secreteriat

$
0
0

Shillong: Kumba la pynbna, na ka liang ka North East Forum for Indigineous People (NEFIP) bad ka Confederation of Meghalaya Social Organization (CoMSO) kan pynlong ia ka jingshong pynpaw pyrshah ia ka Citizenship amendment bill (CAB) ha baroh ki jylla ka bynta shatei lammihngi (North east).

Ha Shillong ruh yn pynlong da ka shong kyllain myngngor (sit in protest ) naduh ka por 11baje mynstep haduh ka 5baje janmiet ha Parking lot jong ka Additional Secretariat .

Ka daw jong ka jingpynkynriah ia ka jaka ban pyrshah ia ka CAB ka long na ka daw ba ym iahap ban pyndon kam tiar pynsawa (sound system) ha syndah u mot Kiang Nongbah, namar ba kane ka jaka ka don hajan ka Civil hospital.

Kumta na ka liang ka NEFIP bad ka CoMSO kin pynkynriah noh ia ka jaka ban shong kyllain mongor (sit in protest) sha Parking lot ka Additional Secretariat.

Na ka liang ka seng sa shisien pat ki khot ia ki sengbhalang, ki riewrangbah, ki longkmie, ki samla bad iabaroh lang ban wan ia shimbynta bad ban ia snoh kti lang ban pynpaw ba ka Jylla Meghalaya ka pyrshah ia ka CAB.

2 taiew aipor ka RBYF ia ka sorkar ban maramot ia ka surok na Umden sha Umtrai

$
0
0
Ki bynta jong ka surok na Umden sha Umtrai, kaba la wanrah jingeh ia ki paidbah

Nongpoh: Halor ka jingsniew ka surok na Umden sha Umtrai, kaba dei ruh ka surok kaba ki paidbah ki la shem jingeh ban pyndonkam ha kaba iaid ba ieng lyngba jong katei ka surok, na ka liang ka RBYF, Umtrai Circle, ka la hapoh 13 sngi ia ka sorkar jylla, ba ka dei ban maramot noh mardor ia ka surok kaba don ia ka jingjngai tang kumba 7 km.


Haba iadei bad katei ka surok sniew bad kaba la shah ieh bein ha ka sorkar, na ka liang nongialam ka RBYF, Umtrai Circle ha ka jingialam u General Secretary, u Bah Wanphai Lyngkring lem bad ki dkhot, ki la leit ban kynduh ia u Executive Engineer ka PWD Umsning Division, ha kaba ki la ioh ia ka jubab ba ka daw halor ka jingbymlah ban maramot ia katei ka surok, ka dei namar ba ka sorkar jylla kam don pisa.


Haba kren sha ki Nongthohkhubor, u Bah Wanphai Lyngkring, u la ong ba ka seng ka dap da ka jingbitar ban iohi ba ki paidbah ki kynduh mawsiang ha ka leit ka wan lyngba katei ka surok bad dei na katakadaw kaba la ia ki nongialam ka seng ba kin leit kynduh ia ki ophisar ka tnad PWD.
Namarkata, halor katei ka surok kum ka seng, ngi aipor ar taiew ia ka sorkar jylla lyngba ka tnat PWD ba ka dei ban maramot mardor noh ia katei ka surok, lym kumta lada ka sorkar ka leh mynthi ka seng kam banse ban shim da kiwei pat ki lad kiba kham tyngeh, bynrap utei u nongialam ka RBYF.
Ha kajuh ruh ka por, na ka liang ka seng ka kyntu ruh ia u MLA ka Nongpoh bad u MLA ka Mawahti ba kin kren sha ka sorkar, na ka bynta ban iakren sha ka sorkar halor ka jingsniew katei ka surok, namar kumba ka long hi katei ka surok ka dei ka surok kaba pyniakynduh ia ka Mawhati bad Nongpoh, u la bynrap.

5tarik Risaw, ka jing ia kynduh lang ki samla Lyngngam ha Shillong

$
0
0

Shillong: La khot la wer ia baroh ki para Samla “Khoraw Khyllot “All lyngam Youth, kaba kynthup ia ki Nongtrai, Digir, bad ki Muliang, na kylliang ki jaka bad ki shnong jong ka Jylla Meghalaya hi baroh kawei ba ngin don ka jingiakynduh lang 3rd Annual fresher’s meet “All Lyngam Youths “Shillong unit ha ka 5 tarik Risaw 2019 ha Savio hall Dhanketi Shillong.


Ka por ban sdang ia ka program ka long 9 baje thik. Ka bai registration kan long 100 tyngka marwei. La kyrpad ia baroh ki para Samla lyngam ban ia shimkhia bha ia ka por.
“When we meet we grow” , ki lyngngam ki don sha West khasi hills District bad South West khasi hills District, ki don ruh sha khappud Bangladesh bad khappud Assam.
La ong shuh shuh ba kane ka jingiakynduh lang, ba shisien shisnem kan iarap shibun ban ithuh ithaw iwei iwei pat.

Lada donkam eiei , lah ban phone ha kine ki number harum.
Joiningstar Rongrin president :9366095204, Rebecca Marwein :8787427735, Daplin Hahshah General secretary:9774291416.

Ngi la rai ban dang bteng ia ka jingiakhih, haduh ba ngin ioh ia ka jingdawa:MEMRIWU

$
0
0
Ki nongtrei 108, kiba ia lum lang lem bad ki plakad kum ka dak jong ka jingsangeh trei kam ha ka Sngi Balang.

Shillong: Ka Meghalaya Emergency Management and Research Institute Workers’ Union (MEMRIWU) mynta ka sngi ka la rai ba kan ym pynsangeh ia ka jingiakhih ba khlem buh por (indefinite strike) bad kan dang iai bteng haduh ba kin da ioh ia ka jing dawa jong ki khamtam ban weng noh ia ka GVK EMRI.

Ia kane la rai hadien ba na ka liang ka sorkar ka la pynjari ia ka Essential Services Maintenance Act (ESMA) act pyrshah ia ki nongtrei jong ka 108EMRI ki ba shong ha ka jingiakhih ka ba la neh lai sngi mynta.kane ka jingiakhih jong Ki nongtrei 108 Ambulance ha ki khatwei tylli ki district ka la ktah bha khamtam ia nongpang ki ba donkam kyrkieh ia ki Ambulance ha ka ba ia ki Ambulance 108 la buh noh habar ka office jong ka GVK EMRI myn ha ka 30 tarik u Nailur 2019.

Ha ba kren bad ki lad pathaikhubor hu nongialam jong ka union u bah Roypar Kharraswai u la ong “Ngi la rai ban dang bteng ia ka jingiakhih kat haduh ba ngin ioh ia ka jingdawa jong ngi”

U la bynrap da ka ba ong “Na ka liang ka Union la shisnem ki la shu ia khih da ka ba jaijai hynrei na ka liang ka Sorkar jylla ka la shu leh kyllut ia ki jingdawa jong ngi”

Na ka liang ka Union ka kyrshan ia ka jingdawa na ka liang jong ka Confederation of Meghalaya Social Organization (CoMSO) ban buh da ka kynhun tohkit ka bym iashah shilliang (Independent inquiry)lane ban ai ti sha ka tnad CBI ban tohkit ia ki kam ki ba pyniaid da ka GVK Management.

“Ka don ka jong donkam ba na ka liang Sorkar kan buh da ka kynhun tohkit ba kumba na ka liang Sorkar ka la bei ia ka pisa ka ba 1.47 lakh na bynta ban pynbha ia ki Ambulance nam u bnai hynrei ym ju don ka jingpynbha ia ki Ambulance” la ong u bah Kharraswai.

U bah Ebenezer Mawlong u wei na’ ki dkhot jong ka Union u la ong “ka GVK EMRI kam long ka a biang ban pyniaid ia ka 108 EMRI ha ka Jylla hynrei ka Sorkar Jylla ka ladei ban pynrung noh ia ka EMRI hapoh jong ka tnad Ka koit ka khiah.











Pynliem ka kynhun u MDC pyrshah ia u MLA ha ka Friendly Match ha Marngar

$
0
0
U Bah Cornelius Laloo, uba dang aiti ia ka khusnam sha u MDC ka Nongpoh hadien ka phutbol ha Marngar

Nongpoh: Shi bynta ban rakhe kyrpang ia ka Sngikha ba 150 u Mahatma Gandhi, ka Nongpoh Block Congress Committee (NBCC), hynnin ka sngi ka la rakhe ia katei ka sngi da kaba pynlong ia ka jingialehkai phutbol paralok (Friendly) hapdeng ki Youths Congress pyrshah ia ki Congress Parent’s Body.


Ha ka jingialehkai kaba ki la pynlong ha madan ialehkai ka shnong Marngar, ka la long ruh ka jingialehkai kaba la pynshongshit eh ia ki paidbah, namar ka jingiakhun ka la long hapdeng ki samla pyrshah ia ki nongialam ba rangbah ka Congress ha Nongpoh.
Ia ka Parent’s Body, la ialam da u Bah Mayraldborn Syiem, MLA ka Nongpoh, katba ia ka Youths Congress, la ialam da u Bah Balajied Ranee, MDC ka Nongpoh Constituency.
Ha ka kylla step jong ka jingiakhun, ki Parent’s Body, ki la lah ban tam ia ka jingiakhun da kaba thep haduh 3-1.
Haba bteng ka kylla miet, ki rangialehkai ka Youth Congress, ki la lah ban pynphai noh ia kitei ki kol kiba la shah thep, da kaba thep syndon haduh haduh 4 kol, kaba la pynlong ia ka Youths Congress ba kan pynliem da 5-3 pyrshah ia ki Congress Parent’s Body.

Rah ka Mukhla Raij ia ka 4th Debo Shullai Memorial Trophy ka WJDSA

$
0
0

Jowai: Ka Mukhla Raij ka la long ka lahduh jong katei ka lympung 2nd Division Football Tournament ba la tip kum ka 4th Debo Shullai Memorial Trophy, ba la pyniaid daka West Jaiñtia District Sport Association ha madan Kiang Nangbah Stadium hadien ba ka la pynliem ia ka Luti Tuber Ialong da 2-1 kol ha ka jingiakhun ha kane ka sngi Nyngkong.


Haka kynta iakhun ka Luti Tuber Ialong kala ioh pynkhih nyngkong iaka jar haka minit ba 27 lyngba u Mihsalan Lyngdoh, bad hadien katei ka kol shwa ban kut pat ka kylla miet Mukhla Raij kala ioh pynphai lyngba u Joydeep Bamon haka minit ba 78.


Hadien bala iakhaid mar shikol bad ka por ruh kala kut, kumta la ailad pat sa daka extra time ha kaba ka Mukhla Raij kala thep biang sa shikol lyngba u Booster Sana haka minit ba 86 bad da kitei ki ar kol kala iohrah syndon iaka nam lahduh.
Nalor bala sam iaki khusnam shaka kynhun ba jop bad ba rem la sam ruh iaka khusnam Top Scorer sha u Nudeisa Dhar rang ialehkai ka Luti Tuber Ialong, ka nam Best Goalkeeper sha u Yooki Syngkon rang ialehkai ka Mukhla Raij, ka nam Player Of Tournament la ioh u Masan War rang ialehkai ka Luti Tuber Ialong katba iaka nam Man Of The Match pat la ioh u Joydeep Bamon rangialehkai ka Mukhla Raij.
Ha kane ka sngi iakhun final la wan sakhi lang da u Sanbor Shullai MLA ka Shillong South Constituency, ryngkat kiba haiing hasem jong u (L) Debo Shullai uba la ai nam ha kane ka lympung dei u ba haiing hasem jong u, nangta ki MDC ka JHADC kynthup u Andrew Shullai, u Lakhon Biam, u Dawan Lyngdoh bad kiwei.

Khur takma ki khynnah ka MJKA ha ka 6th North East Jeet Kune-Do Championship

$
0
0

Shillong: Ka kynhun Meghalaya Jeet Kune-do Association (MJKA) kaba dei ka kynhun kyllan met Martial Arts kaba don hapoh ka jingialam jong u Dr. Donny Ranee ka la ioh ban iashim bynta ha ka 6th North East Jeet Kune-Do Championship, 2019 kaba la pynlong hapoh Cotton College Sports Complex, Guwahati, Assam ha ka tarik 28 bad 29 Nailur, 2019 bad kane ka kynhun ka la lah ban kyntiew ia ka nam bad ka burom jong ka jylla hi baroh kawei da kaba ka la lah ban kamai haduh 8 tylli ki takma kaba kynthup ia 6 tylli ki takma ksiar bad 2 tylli ki takma rupa.

Kiba la ioh rah ia ki takma ki long: U Bansahnam Nongbet u la ioh rah Takma Ksiar ha ka 24Kg category na ka Sub-Jr Boys E/K/H (St. Francis H/S School, Smit).
Nangteishaphrang Nongkynrih u la ioh rah Takma Ksiar ha ka 34 Kg category na ka Sub Jr Boys, E/K/H (Seng Khasi School, Smit).
Kyrshanbor Romeo Songthiang u la ioh rah Takma Ksiar ha ka 38 Kg category na ka Sub Jr Boys E/K/ (H. St. Edmunds H/S/S).
Miss Lorenza Songthiang ila ioh rah Takma Ksiar ha ka 52 Kg category na ka Junior Girls E/K/H (St. Mary’s college).
Ricky Nongdhar u la ioh rah Takma Ksiar ha ka 40 Kg category na ka Sub Junior Boys E/K/H (St. Francis, Laitkor H/S).
Francis R.R songthiang u la ioh rah Takma Ksiar ha ka 56 Kg category na ka Junior Boys E/K.H (Shillong College).
Francis R.R Songthiang u la ioh rah Takma Ksiar ha ka 57 Kg category na ka Senior Men Shillong College.
Lasarus Jer Maring u la ioh rah Takma Rupa haka 46 Kg category na ka Senior Men na Ri Bhoi District.
Dame Bankyrshan Thangkiew u la ioh rah Takma Rupa na ka 22 Kg category naka Sub Junior Boys E/K/H (St. Francis H/S/S).
Ha kane ka championship u Ajit Ronghang uba na Ri-Bhoi u la shim bynta lang kum u nongpeit nongkhmih ha kane ka rynsan jingiakob.


Rakhe kyrpang ka shnong Rongmesek ia ka sngi kha ba 150 u Mahatma Gandhi

$
0
0
Ki riew rangbah lem bad ki khynnah skul, kiba la ia iaid paidbah ban pynkhuid ia ka shnong Rongmesek:Rupang

Nongpoh: Ki paidbah nongshong shnong ka Rongmesek, mynta ka sngi ki la mih paidbah ban pynkhuid ia katei ka shnong, kaba dei ruh kum kawei na ki shnong, kaba la sdang ban kiew ha ki kam jngohkai pyrthei ha Ri Bhoi District.


Ha kaba mih paidbah ban pynkhuid ja katei ka shnong, la iashimbynta naduh ki Longkmie Longkpa, ki khun samla lem bad ki khynnah skul kiba don ha katei ka shnong. La sakhi ruh da ka jingdon u Bah Albinus Timung, rangbab shnong ka Rongmesek, ki briew na ka Swaacchh Bharat Mission lem bad kiwei.


Shwa ban sdang katei ka jingpynkhuid shnong, kitei kiba la don ha katei ka sngi, ki la pynlong ruh ia ka jingiaiaid paidbah, kaba long ruh kum shibynta ban pynsngewthuh paidbah halor ka jingdonkam ka jingleh khuid.
Ha katei ka sngi, la ioh jingkren na u Bah Albinus Timung, nangta ka Kong Bahun Basaiawmoit, district coordinator ka Swaacchh Bharat mission ka Umling Block lem bad kiwei.

Ka jingkhuid ka dei ka nongrim u Mahatma Gandhi, ong u Conrad

$
0
0

Shillong: U myntri rangbah ka jylla u Conrad K Sangma mynta ka sngi ula pyniaid ia ka jingkular ha phyllaw ka State Central Library, Shillong hapdeng ki khynnah skul bad kiwei ban long ki nongiada ia ka mariang bad ban pynneh ia ka jingkhuid jingsuba.


Haba kren ha kane ka sngi, kaba dei ruh ka sngi lyngkhuh sngi kha ba 150 snem u kpa ka ri u Mahamtma Gandhi, u Conrad u la ong ba kawei ka nongrim jong u Gandhi ka long ban lehkhuid bad kane ka nongrim dei ban pyntreikam da ki paidbah baroh ban pynlong ia ka Meghalaya kaba khuid bad kaba lait na ka plastic.
“Kawei ka nongrim u Mahatma Gandhi ka long ban leh khuid bad mynta ka sngi ngi la don shibun ki prokram ban pynlong ia ka jylla kaba lait na ka plastic ha ka jylla. Ki kynhun bapher bapher ki la iashim bynta ban pynthikna ba ki wah ki um bad ki sawdong sawkun kin long kiba khuid bad ba lait na ka plastic”, la ong u Conrad.
Ha kane ka sngi, ka Deputy Commissioner ka East Khasi Hills ka la pynlong ia ka prokram.
Ban rakhe ia kane ka sngi, ki kynhun bapher bapher ki la pynlong ia ka jingpynkhuid shnong, tam plastic bad ka jingmareh ruh ha ka nongbah.
U Myntri Rangbah u la iawer ia ki nongshnong ka jylla ba kin iamih shakhmat ban iashim bynta ban pynlong ia ka jylla Meghalaya kaba khuid bad ban iada ia ka mariang.

Kam bha ban sangeh treikam naba ka ktah ia ki paidbah, ong u Conrad

$
0
0

Shillong: U myntri rangbah ka jylla u Conrad K Sangma ula ong ba ka sorkar kam lah than ban tuklar ia ka kam ka kompeni GVK namar ba ka la dep aiti ban pyniaid katkum ka jingiateh.

Kane ka jingkren u myntri rangbah ka long halor ka jingkylli ia ka jingiakhih sangeh treikam ki nongtrei ka GVK EMRI hapoh ka lama ka Meghalaya EMRI Workers Union naduh hyn shisngi.


Haba kren myn hynnin ka sngi sha ki lad pathai khubor, u Conrad u la ong, “Ki dei ki nongtrei ka kompeni GVK namar ba ka sorkar ka la ai wai ha ki, ki don ka jingiateh bad ki, kam dei kaba iadei beit bad ka sorkar, ka sorkar ka kham shem jngeh ban bsuh khlieh hynrei ngi kwah ba kin don ka jingiasngewthuh jingmut”.
U la pynpaw ia ka jingbym iahap ban sangeh treikam namar ba kane ka kam ka la ktah ia ka iap ka im jong ki paidbah ka jylla. “Namar ba ka ktah ia ki paidbah ngi kwah ba kin iakren sngewthuh jingmut. Ban sangeh ia ka jingtreikam kam dei ka lynti namar ba ka ktah ia ki paidbah”, u la ong u myntri rangbah.
Ha kajuh ka por, u la ong ba un sa eksamin ia kane ka kam ban wad jingtip bniah na ka tnad ka koit ka khiah shwa ban leh eiei.
Lah ban kdew ba hynnin ka sngi ki nongtrei ka Meghalaya EMRI Workers Union kala sangeh iakhih naduh myn shisngi.
Ban tehlakam ia kane, ka sorkar kala pynjari da ka Essential Services Maintenance Act (ESMA) 1980 kaban neh hynriew bnai.

Shwa ka lehniam Puja, duwai lang ki jait niam bapher bapher

$
0
0
Ki nongialam niang bapher, kiba ia kynduh lang ha ka Sngi Balang, ha shwa ka jingsdang ka lehniam Durga Puja:Rupang

Shillong: Ka Central Puja Committee myn hynnin ka sngi ka la pynlong ia ka jingduwai lang jong baroh ki jait niam shi bynta ban rakhe ia ka puja kaba suk kaba kmen. Ia kane ka jingiakynduh lang ki jingialam niam ba la pynlong da ka central Puja Committee la wan iashim bynta ki nongialam Balang Khristan, Muslim, Seng Khasi, Sikh ha Aurobindo Hall, Shillong.


Haba kren ha kane ka jingiakynduh lang, u myntri rangbah u Conrad K Sangma ula ong ba ka jingpynlong ia kum kane kan long ka nuksa ia ka ri baroh kawei ban burom ia baroh ki jaitbynriew ki jingngeit.
U la ong ba u kpa ka ri India u Mahatma Gandhi um don shuh hynrei ki jinghikai ki nongrim jongu ki iai im na ka bynta ka pateng ban dang wan. “U Mahatma Gandhi um don shuh ha kane ka sla pyrthei hynrei ki jinghikai ki nongrim jong u ki iaid im ba ngin bud ia ki”, la ong u Conrad.
U la kyntu ruh ban iashim ia ka jingkitkhlieh ban pynlong ia ka Meghalaya kaba lait na ka plastik bad ka kylla kaba khuid.
Ha kjuh ka por, u myntri rangbah u la kular ba ka sorkar kan pynthikna ba ka jingrakhe ia ka Puja bad ia baroh ki jingleh kmen kin long kiba iaid beit bad kiba jai jai.
Shwa ia kane la ioh ruh ia ka jingkren na u MP bah Vincent H Pala uba la pynpaw ba u sngew kmen ban ia don lang ha kane ka jingiakynduh bad kam dei shuh ia u ka sien ba nyngkong namar ba ula ju iadon bynta lang ha ki snem ba la dep ruh.
Shwa ia kane, la ioh ruh ia ka jingduwai lang baroh ki nongialam niam.

Rakhe sngi kha Mahatma ka Khadsawphra College

$
0
0

Shillong: Ka NSS unit jong ka khadsawphra College Mairang ha ka 2 tarik mynta u bnai ka la rakhe lang bad ka Ri India baroh kawei ia ka sngikha kaba 150 jong u Mahatma Gandhi.

Ha kane ka sngi la ioh ka jingkren halor ka jingim u Mahatma Gandhi kumno u la aiti ia la ka jingim kat haduh ba u la ioh ia ka nam “U Kpa ka Jaitbynriew” da u Babu Boldness L Nongum Principal ka College bad kumjuh ruh na I Miss Arethel Bakor Nongrang, I ba long ka Programme Officer NSS unit jong ka College iba la kren halor ka jingtrei kam jong ka NSS kiba la pynshong nongrim kat kum ka jinghikai u Mahatma Gandhi khamtam kaba iadei bad ka jingleh khuid leh suba ha ka ri baroh ka wei.
Ha katei ka sngi ka NSS unit jong ka college ryngkat bad ka jingiatrei lang bad ki staff ki la pynlong ia ka jingpynkhuid ia ka campus baroh kawei wat hapdeng ka jingpynthud ka mariang.
Ha katei ka sngi la ia donlang ruh I Miss Aida C War Vice Principal lem bad ki Nonghikai kiba la shimbynta lang da ka mynsiem jong ka jingkitkhlieh kumno ban pynduh jait ia ki Plastic kiba la satah kylleng kylleng ki rud ki kiar jong ka college. Ha kane ka sngi u Principal ruh u la pynbna ba nangne shakhmat ha kane ka College ym nymshah shuh ban pyndonkam Plastic. (Plastic Free Zone Area).

Viewing all 25722 articles
Browse latest View live


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>